Главная | Структура | Лабараторыя аховы раслін

Лабараторыя аховы раслін

Загадчык лабараторыі - кандыдат біялагічных навук Людміла Анатольеўна Галоўчанка.

У 1956 годзе ў ЦБС арганізавана група аховы раслін, на базе якой у 1976 г. створана лабараторыя аховы раслін. У склад лабараторыі з 1983 года ўваходзіць падраздзяленне "Інтрадукцыйна-каранцінны гадавальнік". У розныя гады лабараторыю ўзначальвалі: доктар біялагічных навук С.У.Гарленка (1976-1990 гг.), кандыдат сельскагаспадарчых навук Ю.Л.Смаляк (1990-1992 гг.), кандыдат сельскагаспадарчых навук У.А.Цімафеева (1993-2015 гг.), кандыдат біялагічных навук Л.А.Галаўчанка (з 2015 г. па цяперашні час).

У лабараторыі працуюць 12 супрацоўнікаў: заг. лабараторыяй, 3 вядучыя навуковыя супрацоўнікі кандыдаты біялагічных і сельскагаспадарчых навук, 1 навуковы супрацоўнік, 2 малодшыя навуковыя супрацоўнікі, 3 вядучыя аграномы, 2 рабочыя па догляду раслін.

Асноўныя напрамкі навуковых і прыкладных даследаванняў

  • маніторынг фітасанітарнага стану і абарона калекцый і насаджэнняў саду ад шкоднікаў, хвароб, пустазельна-інвазіўных раслін;
  • вывучэнне ўзбуджальнікаў хвароб і шкоднікаў кветкавых, драўняна-хмызняковых раслін, лясных парод;
  • адзнака ўстойлівасці інтрадуцыраваных раслін да найболей шкоднасных патагенаў і фітафагам;
  • ацэнка рызыкі інвазій інтрадуцыраваных раслін, патагенаў і шкоднікаў у раслінныя супольнасці розных рэгіёнаў рэспублікі, распрацоўка мерапрыемстваў па абмежаванні іх распаўсюджвання;
  • праверка на ўтоеную заражанасць каранціннымі аб'ектамі імпартнага пасадачнага матэрыялу дэкаратыўных раслін;
  • распрацоўка нарматыўнай дакументацыі па фітасанітарнай якасці пасадачнага матэрыялу дэкаратыўных раслін;
  • правядзенне рэгістрацыйных выпрабаванняў фунгіцыдаў, інсектыцыдаў, прэпаратаў для перадпасяўной апрацоўкі насення, біятэхнічных сродкаў, рэгулятараў росту, макра- і мікраўгнаенняў на кветкава-дэкаратыўных, драўняна-хмызняковых, лясных, лекавых і пладова-ягадных культурах; фунгіцыдаў і прэпаратаў для перадпасяўной апрацоўкі насення на тапінамбуры; гербіцыдаў для прымянення на землях нясельскагаспадарчага прызначэння, у тым ліку землях населеных пунктаў;
  • абгрунтаванне фарміравання асартыменту пестыцыдаў і ўгнаенняў і распрацоўка тэхналогій іх прымянення ў калекцыях ЦБС, гарадскіх насаджэннях, цяплічных гаспадарках, лясных насаджэннях рэспублікі;
  • распрацоўка рэкамендацый па абароне ад шкоднікаў і хвароб раслін рознай гаспадарчай накіраванасці.

Найважнейшыя вынікі навуковых даследаванняў

Праведзена ацэнка фітасанітарнага стану драўняна-хмызняковых і кветкавых раслін гарадскіх насаджэнняў Беларусі, у выніку якой выяўлены найбольш распаўсюджаныя і шкоднасныя ўзбуджальнікі хвароб і шкоднікі раслін. Праведзена ацэнка ўстойлівасці раслін у розных зонах рэспублікі да найбольш шкоднасных відаў патагенаў і фітафагаў. Распрацавана электронная база даных відавога складу ўзбуджальнікаў хвароб і шкоднікаў кветкавых (10 відаў) і драўняна-хмызняковых раслін (83 віды) у насаджэннях Беларусі, якая ўключае 331 від патагенаў і 85 відаў шкоднікаў.

Упершыню ў Беларусі распрацавана сістэма абароны сеянцоў і саджанцаў у лясных гадавальніках, лясных культур і маладнякоў ад інфекцыйных хвароб і шкодных насякомых, заснаваная на веданні відавога складу патагенаў і фітафагаў, рацыянальным выкарыстанні сучасных экалагічна бяспечных фунгіцыдаў, інсектараў. >

Ідэнтыфікаваны відавы склад узбуджальнікаў хвароб і шкоднікаў раслін ружы і герберы, якія вырошчваюцца метадам малааб'ёмнай гідрапонікі ў цяплічных гаспадарках рэспублікі; дадзена ацэнка ўстойлівасці да хвароб і шкоднікаў новых сартоў руж нямецкай і галандскай селекцыі, уведзеных у асартымент прамысловага вырошчвання ў рэспубліцы; навукова абгрунтавана прымяненне пестыцыдаў для аховы раслін зрэзачных кветкавых культур ад комплексу хвароб і шкоднікаў.

Выяўлены відавы склад найбольш шкоднасных шкоднікаў і ўзбуджальнікаў хвароб тапінамбура, патэнцыйна небяспечных для культуры пры вырошчванні на тэрыторыі Беларусі; распрацаваны методыка правядзення фітасанітарных даследаванняў у пасадках тапінамбура; рэгламенты фітасанітарных патрабаванняў да спецыяльных насенняводчых тэрыторый для размяшчэння насенняводства тапінамбура.

Распрацаваны навукова-абгрунтаваныя тэхналогіі абароны дэкаратыўных драўняна-хмызняковых раслін ад хвароб і шкоднікаў пры вырошчванні ў гадавальніках, заснаваныя на веданні краявіднага складу патагенаў і фітафагаў раслін, іх шкоднаснасці; з ужываннем для абароны раслін айчынных прэпаратаў рознага мэтавага прызначэння.

Па выніках аналізу фітасанітарнага стану імпартаваных у Рэспубліку Беларусь дэкаратыўных раслін упершыню ў рэспубліцы падрыхтаваны пералік рэгуляваных некаранцінных шкодных арганізмаў, завезеных разам з пасадачным матэрыялам раслін на тэрыторыю рэспублікі. Распрацаваны праекты стандартаў фітасанітарнай якасці пасадачнага матэрыялу трапічных і субтрапічных раслін, гатункавых руж, дрэў і кустоў дэкаратыўных культур.

<Р>Распрацаваны «Метадычныя ўказанні па правядзенні рэгістрацыйных выпрабаванняў пестыцыдаў, біяпрэпаратаў, рэгулятараў росту, угнаенняў, біятэхнічных сродкаў на кветкавых, дэкаратыўных і лясных драўняна-хмызняковых культурах». Па выніках праведзеных лабараторыяй рэгістрацыйных выпрабаванняў сродкаў аховы раслін і ўгнаенняў пашыраны асартымент пестыцыдаў для абароны кветкавых, драўняна-хмызняковых раслін, лясных парод ад шкоднасных хвароб і шкоднікаў; асартымент рэгулятараў росту раслін і ўгнаенняў для павышэння дэкаратыўнасці раслін, стымуляцыі іх росту і развіцця. Пашыраны асартымент дазволеных у Беларусі гербіцыдаў для ўхілення засмечанасці зялёных насаджэнняў у населеных пунктах агрэсіўнымі відамі баршчэўніка і залатарніка.

Выяўлена высокая эфектыўнасць і распрацаваны рэгламенты прымянення мікрабіялагічных угнаенняў, якія складаюцца з кансорцыума штамаў азотфіксуючых і фасфатмабілізуючых бактэрый, арбускулярных мікарызных грыбоў, у тэхналогіях вырошчвання кветкавых і драўняна-хмызняковых дэкаратыўных раслін.

Распрацавана тэхналогія вырошчвання бягоніі чырваналістай на лекавую сыравіну, на аснове якой распрацаваны і ўкаранёны ў вытворчасць на прадпрыемстве "Дыялек" канцэрна "Белбіяфарм" лекавы прэпарат "Беганефрыл" для лячэння вострай і хранічнай нырачнай недастатковасці.

Адпрацавана тэхналогія кланальнага мікраразмнажэння раслін антурыума Андрэ, цымбідыума гібрыднага і гіяцынту.

Даследаваны відавы склад узбуджальнікаў хвароб і шкоднікаў лекавых раслін; вызначана шкоднаснасць і распаўсюджанасць патагенаў і фітафагаў, дадзена ацэнка ўстойлівасці раслін да найбольш шкоднасных відаў; даследаваны склад пустазельнай расліннасці ў пасадках культур. Распрацаваны сістэмы абароны лекавых раслін ад найбольш шкоднасных відаў патагенаў, фітафагаў і пустазелля.

Выяўлены відавы склад патагеннай флоры і шкоднай фауны журавін буйнаплоднай і буякі высакарослай, вывучаны эколага-біялагічныя асаблівасці выяўленых відаў патагенаў і фітафагаў. Распрацаваны навуковыя асновы абароны інтрадуцэнтаў ад патагенных арганізмаў. Даследавана структура комплексаў фітапатагенных арганізмаў і крыніц іх фарміравання. Дана ацэнка гатункавай устойлівасці да хвароб. Даследавана дынаміка развіцця ўзбуджальнікаў пладовай гнілі журавін у перыяд зімовага захоўвання свежых ягад і шляхоў іх прыгнечання. Распрацаваны тэхналогіі абароны журавін буйнаплоднай і буякі высакарослай ад хвароб і шкоднікаў.

Міжнароднае супрацоўніцтва

Міжнароднае супрацоўніцтва развіваецца праз дамовы з замежнымі арганізацыямі на правядзенне выпрабаванняў сродкаў аховы раслін і ўгнаенняў. Лабараторыя падтрымлівае кантакты з калегамі з батанічных садоў сумежных дзяржаў.

У 1994-1995 гг. сумесна з Акадэміяй навук В'етнама (Хашымінскае аддзяленне Нацыянальнага цэнтра навуковых даследаванняў, лабараторыя "Новая тэхналогія") праведзены даследаванні па распрацоўцы новых субстратаў (кудзелістыя вугляродныя субстраты) для прамысловага вырошчвання архідэй (цымбідыум гібрыдны).

У 1999-2000 гг. сумесна з ТАА "Тэлас-Сібір" (Расія) у рамках выканання асобнага задання Выканаўчага камітэта Саюза Беларусі і Расіі "Ацэнка эфектыўнасці тэхналогіі "ТЭЛОС" у распрацоўцы экалагічна бяспечных метадаў стымуляцыі раслін і аховы ад хвароб і шкоднікаў" вывучаны магчымасці прымянення тэхналогіі "ТЭЛАС" для мадыфікацыі біялагічнай актыўнасці пестыцыдаў пад дзеяннем электрамагнітнага выпраменьвання. Вынікі праведзеных даследаванняў паказалі магчымасць мадыфікацыі біялагічнай актыўнасці 11 пестыцыдаў пад дзеяннем ЭМІ.

У 2008-2009 гг. сумесна з Інстытутам хіміі (лабараторыя біяарганічнай хіміі) В'етнамскай акадэміі навук і тэхналогій праведзены даследаванні па фітарэсурснай ацэнцы сыравіннай базы, біяхімічным вывучэнні біялагічна актыўных рэчываў раслін сямейства Беганіевыя і распрацоўцы спосабаў атрымання прэпаратаў біялагічна актыўных рэчываў рознай фармакалагічнай накіраванасці.

Патэнтна-ліцэнзійная дзейнасць

Спіс аўтарскіх пасведчанняў на вынаходніцтвы:

  1. № 906481 ад 23.02.1982 г. Сумесь для апырсквання ружы перад сховішчам на зіму (Гарленка С.В., Падобная Н.Г.).
  2. № 1458383 ад 15.02.1989 г. Пажыўнае асяроддзе для выдзялення і ідэнтыфікацыі ўзбуджальнікаў пладовай гнілі журавін буйнаплоднай (Гарленка С.В., Падобная Н.А.).
  3. № 1639506 ад 07.04.1991 г. Спосаб стварэння насаджэнняў хвоі звычайнай (Дышук Н.Г., Гарленка С.В.).
  4. № 1664841 ад 23.07.1991 г. Спосаб атрымання калуснай тканіны бягоніі чырваналістай (Гарленка С.В., Фралова Л.В., Цімафеева В.А.).
  5. № 1667670 ад 07.08.1991 г. Спосаб вегетатыўнага размнажэння гіпеаструма (Гарленка С.В., Дзеева В.П., Цімафеева В.А., Стаховіч С.О.).
  6. № 1761799 ад 15.09.1992 г. Пажыўнае асяроддзе для культывавання калуснай тканіны бягоніі чырваналістай (Гарленка С.В., Фралова Л.В., Цімафеева В.А.).

Спіс патэнтаў на вынаходніцтвы:

  1. № 15015 ад 13.07.2011 г. Стымулятар росту раслін і спосаб яго атрымання (Домаш В.І., Азізбекян С.Г., Цімафеева В.А., Набіулін А.Р., Шманай В.У ., Шарпіё Т.П., Забрэйка С.А., Голубева В.С.).
  2. № 15856 ад 14.02.2012 г. Фунгіцыдны сродак аховы раслін і спосаб яго атрымання (Домаш В.І., Азізбекян С.Г., Набіулін А.Р., Шманай В.В., Шарпіо Т.П., Забрэйка С.А., Цімафеева В.А., Голубева В.С.).

Публікацыі

Па выніках даследаванняў супрацоўнікамі апублікавана 10 манаграфій, 7 брашур і больш за 300 навуковых артыкулаў і тэзісаў дакладаў.