Дана ацэнка сучаснага стану каля 500 старажытных паркаў Беларусі. Папоўнена і абноўлена калекцыя бэзу, якая налічвае каля 200 таксонаў. Даказана перспектыўнасць выкарыстання краявіднага бэзу ў азеляненні. Распрацаваны асартымент драўняных інтрадуцэнтаў для азелянення асобных рэгіёнаў і краіны ў цэлым. Распрацаваны і аптымізаваны тэхналогіі рэпрадукцыі і вырошчвання пасадачнага матэрыялу інтрадуцэнтаў. У выніку актыўнай інтрадукцыйнай працы, якая праводзіцца лабараторыяй, створаны адзін з найбуйнейшых дэндрарыяў у краіне. На аснове аналізу фларыстычных багаццяў найважнейшых батаніка-геаграфічных абласцей прыцягнення і першаснага выпрабавання ў мясцовых умовах новых відаў драўняных раслін створаны для далейшага інтрадукцыйнага вывучэння багаты генафонд, які налічвае каля 2,5 тыс. таксонаў. Распрацаваны тэарэтычныя і практычныя перадумовы для шырокай инродукционной працы, сутнасць якой заключаецца ў падрыхтоўцы адказу на наступныя пытанні: якія віды, формы і гатункі могуць быць рэкамендаваны для непасрэднага выкарыстання або ў якасці зыходнага матэрыялу для селекцыі; якія карысныя рэчывы і ў якой колькасці змяшчаюцца ў іх; якая іх біяэкалогія, якая з'яўляецца навуковай базай агратэхнікі вырошчвання; якія шляхі іх гаспадарчага асваення і перспектывы развіцця новых галін раслінаводства. Определены источники и пути интродукции древесных растений в Беларусь. Доказана наибольшая результативность методов родовых комплексов и климатических аналогов для интродукции древесных растений в Беларуси. Развіты тэарэтычныя палажэнні аб уплыве геаграфічнага паходжання раслін на іх сезоннае развіццё, прадуктыўнасць і да т.п. Дадзена тэарэтычнае абгрунтаванне ўплыву экзагенных фактараў раёна інтрадукцыі на рост і развіццё раслін, іх зімаўстойлівасць, выяўлены асноўныя заканамернасці адаптацыі пры інтрадукцыі ў Беларусі. Інтрадукцыя драўняных раслін грунтуецца на фенатыпічнай прыстасоўвальнай зменлівасці і магчымасці яе вызначаны генатыпам інтрадуцэнта, які склаўся ў эколага-геаграфічных умовах яго радзімы. Вырашальнае значэнне для поспеху інтрадукцыі мае падбор найболей падыходных генетычных формаў у краявідным арэале і матчынай папуляцыі, максімальна блізкай па экалагічных умовах вырастання да месца інтрадукцыі. Вывучэннем пытанняў інтрадукцыі прыгожаквітнеючых кустоў, агратэхнікі іх размнажэння і вырошчвання ў ЦБС НАН займаліся Чахоўскі А.А. і Арляня А.І. У ЦБС НАН Б сабрана калекцыя таволгі – 87 відаў і формаў, язміну – 37, бэзу – 25, вейгелы – 15, дэйцыі – 21, рададэндранаў – 38 відаў і інш. Створаны новыя гатункі прыгожаквітнеючых хмызнякоў: курыльскі чай - Румянец; вейгела - Рамантыка, Вадаліў, Таццяна, Феерверк, Спадчына Чахоўскага, Майскі водар, Ружовае воблака, Заранка; хенамелеса - Буйнаплодны, Восеньскі. У 2015 годзе ўключаны ў рэестр раяніраваных гатунку бэзу - Мінская прыгажуня і курыльскай гарбаты - Сняжынка. Праходзяць конкурснае выпрабаванне гатунку бэзу Ракока і Фіялка Манмартра. Даследаванні ў гэтым напрамку ў цяперашні час нацэлены на атрыманне ўласных гатункаў таволгі, вейгелы, курыльскай гарбаты і інш. (Македонская Н.В., Булыка С.Я.). Шматгадоваму інтрадукцыйнаму выпрабаванню ва ўмовах Беларусі падвергнута 120 відаў іглічных раслін з 7 фларыстычных абласцей Галярктычнага царства (Шкутко Н.В.). На падставе шматгадовага вывучэння іглічных раслін у ЦБС НАН Беларусі, у іншых дэндрарыях рэспублікі і старажытных парках адабраны і рэкамендаваны для шырокага прымянення ў зялёным будаўніцтве найбольш дэкаратыўныя і ўстойлівыя віды. Створана вялікая калекцыя пакрытанасенных раслін (Чахоўскі А.А.). Дэталёва вывучаны асаблівасці індывідуальнага развіцця, зімаўстойлівасць драўняных інтрадуцэнтаў, заканамернасці плоданашэння. Шмат увагі ўдзелена вывучэнню марфалагічных асаблівасцей пладоў і насення, тэрміну збору і пасяўных якасцей насення інтрадуцыраваных дрэў і кустоў, у тым ліку шэрагу пакрытанасенных – Чахоўскім А.А., пладова-ягадных раслін – Гаранавічам І.М., Шпітальнай Т.В. /p> Усебаковае вывучэнне інтрадуцыраваных лістападных драўняных раслін, іх стан і паводзіны ў мясцовых умовах дазволілі выявіць агмені, перспектыўныя для далейшай інтрадукцыі. Гэта найперш Маньчжурская, Япона-Карэйская, Апалацкая, Цэнтральна-Еўрапейская і Цэнтральна-Цяньшанская правінцыі. Пэўную цікавасць як ачагі інтрадукцыі ўяўляюць таксама Цэнтральна-Кітайская і Сікана-Юньнаньскія правінцыі, Алтайска-Саянская горная сістэма і горныя раёны Каўказа. Біялогія насення і ўласцівасці насення іглічных інтрадуцэнтаў вывучаліся Шкутко Н.В., Антанюк А.Д. На аснове праведзеных даследаванняў прадстаўляецца магчымасць на базе існуючых пасадак у садах, парках і лясных культурах пачаць арганізацыю насенняводства каштоўных хвойных экзотаў. Вынікі шматгадовых эколага-біялагічных даследаванняў шэрагу інтрадуцыраваных са складу прыроднай флоры дзікарослых пладова-ягадных раслін паслужылі перадумовай для навукова абгрунтаваных прапаноў па развіццю ў рэспубліцы новай галіны раслінаводства - лячэбнага садоўніцтва. Новыя і перспектыўныя пладова-ягадныя культуры атрымалі распаўсюджванне ў апошнія гады не толькі ў эксперыментальным, але і прамысловым садоўніцтве. Даследаванні ў галіне лячэбнага садоўніцтва абагульнены ў кнігах Чахоўскага А.А., Шапіра Д.К., Чакалінскай І.І., Бабарэка А.3. «Чарнаплодная рабіна, абляпіха і іншыя перспектыўныя пладова-ягадныя расліны», «Перспектыўныя пладова-ягадныя расліны», Гарановіча І.М., Шпітальнай Т.В. «Роля ўнутрывідавай зменлівасці і асаблівасці антагенезу драўняных раслін пры інтрадукцыі ў Беларусі», а таксама ў шматлікіх артыкулах. Распрацаваны навуковыя асновы інтрадукцыі абляпіхі, вывучаны асноўныя заканамернасці і механізмы адаптацыі, асвоена тэхналогія рэпрадукцыі і плантацыйнай апрацоўкі, вывучаны палімарфізм, праведзена сортавывучэнне, распрацаваны метадычныя аспекты селекцыі ў рэспубліцы (Гарановіч І.М. Новыя расліны для садоўніцтва. , 1987; Гарановіч І.М. Гэта комплексная работа дазволіла арганізаваць селекцыйныя даследаванні па атрыманні ўстойлівых у мясцовых умовах і высокапрадукцыйных сартоў на аснове хімічнага мутагенезу і па гібрыдызацыі. Даследаваны таксама адаптацыйныя магчымасці розных папуляцый, морфагенезу сеянцоў і ўцёкаў абляпіхі (Шпітальная Т.В.). Шматгадовыя даследаванні биоморфологических асаблівасцяў раслін пяці кліматыпаў абляпіхі крушынападобнай (Hippophae rhamnoides L.) – Прыбалтыйскага, Дунайскага, Паўночнакаўказскага, Паўднёвакаўказскага і Сібірскага пры інтрадукцыі ва ўмовах Беларусі паказалі, што ўласцівы дадзенаму ўвазе полисловизм марфагенезу раслін на ўсіх стадыях антагенезу. Облепиха крушиновидная, как вид в целом, для приспособления к условиям района интродукции использует, наряду с фенотипической изменчивостью, потенциал генотипической изменчивости, что проявляется как в нулевом, так и в последующих поколениях вида. Единство и полиморфизм последнего определяются наличием сходных биоморфологических признаков отдельных форм разных климатипов, вместе с тем различающихся совокупностью данных признаков во всех поколениях. При этом уровень изменчивости данных признаков внутри климатипов выражен намного слабее, нежели между отдельными климатипами. Праведзены скрынінг калекцый інтрадуцыраваных драўняных раслін паказаў наяўнасць у краіне значнага генафонду такіх раслін. Выяўлены асартымент, які ўключае сотні найменняў інтрадуцыраваных драўняных раслін, якія могуць быць выкарыстаны для вытворчасці лекавых прэпаратаў. Сярод іх вялікая група фармакапейных і, асабліва раслін народнай медыцыны. Даследаванні па культуры кізіла абагульнены ў манаграфіі «Інтрадукцыя кізіла сучаснасці (Cornus mas. L.) украінскай селекцыі ва ўмовах Беларусі». – Мн.: Беларус. навука, 2012. - 163 с. У краіне рэалізуюцца Дзяржаўныя праграмы «Пладаводства» і «Фітапрэпараты», што служыць асновай для павелічэння выпуску новых каштоўных харчовых прадуктаў і лекавых прэпаратаў. Лабараторыя з'яўляецца сувыканаўцам названых праграм. Выдадзены манаграфіі: Чахоўскі А.А. «Элеутерококк, аралія і іншыя новыя для Беларусі лекавыя расліны радыёпратэктарнага дзеяння», Гарановіч І.М. «Новыя расліны для садоўніцтва ў Беларусі» і «Аляпіха», Гарановіч І.М., Рупасава Ж.А., Ігнаценка В.А. «Біяхімічны склад малараспаўсюджаных культур садоўніцтва ва ўмовах Беларусі», Гарановіч І.М., Шпітальная Т.У. «Роля ўнутрывідавай зменлівасці і асаблівасці антагенезу драўняных раслін пры інтрадукцыі ў Беларусі». Вывучэнне біяхімічнага складу пладоў культур нетрадыцыйнага садоўніцтва - асобны блок даследаванняў сумесна з лабараторыяй біяхіміі раслін (член - карэспандэнт НАН Беларусі, доктар біялагічных навук, прафесар Рупасава Ж.А.). Выйшаў цэлы шэраг манаграфій па гэтым аспекце, адной з апошніх з'яўляецца "Біяхімічны склад пладоў малараспаўсюджаных культур садоўніцтва ў Беларусі". – Мн.: Беларус. навука, 2014. - 315 с. Першы сірынгарый у Беларусі быў закладзены ў ЦБС у 1932 - 1933 гг. на плошчы 0,4 га з 30 сартоў. Калекцыя бэзаў па краявіднай, гатункавай і гібрыднай разнастайнасці знаходзіцца на ўзроўні апошніх дасягненняў у селекцыі і налічвае каля 200 таксонаў. Даследаванне калекцыі бэзу на працягу некалькіх дзесяцігоддзяў (Бібікава В.Ф., 1965, 1972; Бурава Э.А., 1990, 1991; Македонская Н.В., 1998) паказала, што ў большасці гатункаў бэзу іх развіццё ва ўмовах Мінска добра ўзгадняецца з мясцовымі кліматычнымі рытмамі. Актыўна даследуюцца краявідныя бэзы (Булыка С.Я.). Распрацаваны і ўкаранёны на галіну рэкамендацыі па іх выкарыстанні. З мэтай павелічэння вытворчасці саджанцаў, аздараўлення і аднаўлення калекцыі, асвоены і актыўна выкарыстоўваецца метад культуры тканін (Брэль Н.Г., Македонская Н.У.). Вынікі шматгадовых выпрабаванняў дазволілі вызначыць індывідуальныя адрозненні па жыццяздольнасці пылка 329 відаў лісцяных і іглічных інтрадуцэнтаў, якія адносяцца да 32 сямействаў і 58 родаў (Краўчанка Л.У.). Пытанні адаптагенезу драўняных інтрадуцэнтаў з'яўляюцца асноўнымі ў інтрадукцыйных даследаваннях лабараторыі. Шматгадовае вывучэнне інтрадуцыраваных драўняных раслін дазволіла адабраць і рэкамендаваць для шырокага прымянення ў зялёным будаўніцтве рэспублікі новыя высока дэкаратыўныя віды і формы дрэў і кустоў, распрацаваць асартыменты раслін для азелянення Мінска і рэспублікі ў цэлым (Гарановіч І.М. «Дэкаратыўнае садоўнік». – Мн.: Тэхналогія, 2005. – 348с.). Адно з напрамкаў навуковай дзейнасці лабараторыі – распрацоўка асартыменту, вывучэнне эколага-біялагічных асаблівасцяў раслін і падрыхтоўка рэкамендацый па стварэнні садоў на дахах (Торчык В.І. Сады на дахах. Мн.. 1988.). Даследаванні, якія праводзяцца ў гэтай галіне, дазволілі перайсці да вырашэння пытанняў вырошчвання драўняных раслін умеранай зоны для мэт фітадызайну. Распрацавана методыка ацэнкі культурна-гістарычнай і ландшафтна-дэкаратыўнай значнасці старажытных паркаў. Абследавана 509 аб'ектаў. Выдзелена каля 140 найбольш значных паркаў рэспубліканскага значэння. Больш за 200 сядзіб могуць быць пераўтвораны ў цэнтры турызму мясцовага значэння. Выяўлены каля 200 таксонаў інтрадуцэнтаў, якія ўяўляюць цікавасць як матачнік найбольш устойлівых і прадуктыўных клонаў. Склад патагеннай мікафлоры налічвае 167 узбуджальнікаў хвароб. Выяўлена 46 відаў шкоднікаў. Распрацавана канцэпцыя сучаснага паходу да рэканструкцыі старажытных паркаў Беларусі. Вынікі навуковых даследаванняў на ўласнай вытворчай базе ў выглядзе гадавальніка плошчай 4,5 га актыўна ўкараняюцца ў практыку. Завершаны эксперыментальныя даследаванні і распрацаваны біяэкалагічныя і агратэхнічныя асновы паскоранага вырошчвання каштоўнага пасадачнага матэрыялу інтрадуцыраваных драўняных раслін у поліэтыленавых цяпліцах. Вывучана магчымасць выкарыстання гербіцыдаў у гадавальнікаводстве. Эфектыўным з'яўляецца вегетатыўнае размнажэнне каштоўных драўняных экзотаў зялёнымі тронкамі з выкарыстаннем штучнага туману і роставых рэчываў. Распрацоўка навуковых асноў рэпрадукцыі і аптымальных умоў паскоранага вырошчвання пасадачнага матэрыялу прадугледжвае выкарыстанне стымулятараў рызагенезу, гуматаў, ПАБК, пленкообразующих палімераў, розных умоў асветленасці, кантэйнернага спосабу вырошчвання (Гаранавіч І.М., Антанюк А.Д., Шпітальная Т.В. І.П.). Засваенне кантэйнернай культуры было распачата ў лабараторыі пад кіраўніцтвам Шкутко Н.У. у 80-я гады. Распрацаваная тэхналогія ўключае падбор субстратаў, памеры кантэйнераў, асартымент, нормы паліву, выкарыстанне ўгнаенняў і інш. Былі распрацаваны і ўкаранёны ў практыку рэкамендацыі па гэтай праблеме (Гарановіч І.М., Македонская Н.В. ».- Мн.: Права і эканоміка, 2006. - 241 с. Такім чынам, праведзена комплекснае батаніка-сістэматычнае і эколага-біялагічнае вывучэнне інтрадуцыраваных драўняных раслін ва ўмовах рэспублікі. Аналізуючы вынікі інтрадукцыі драўняных раслін у Беларусі, бачна, што рост калекцый быў забяспечаны, галоўным чынам, за кошт прыцягнення прадстаўнікоў флоры Цыркумбарэальнай, Усходне-Азіяцкай і Атлантычна-Паўночна-Амерыканскіх абласцей. Інтрадуцыраваныя дрэвы і хмызнякі атрымліваюць усё большае распаўсюджванне ў культурнай флоры рэспублікі. Прыцягненне новых відаў і арганізацыя першаснага выпрабавання іх павінны працягвацца і ў далейшым, т. К. Яшчэ далёка не цалкам выкарыстаны інтрадукцыйныя рэсурсы шэрагу геаграфічных раёнаў (Далёкі Усход, Каўказ, Паўночная Амерыка і інш.). Акрамя таго, растуць запыты народнай гаспадаркі, змяняюцца адносіны да пародаў, што выклікае неабходнасць прыцягнення ўсё новых і новых відаў і форм раслін. Увага ў інтрадукцыйнай рабоце ў цяперашні час павінна быць засяроджана таксама на адборы і размнажэнні ў вытворчых маштабах тых інтрадуцэнтаў, якія пры першасным выпрабаванні паказалі высокую ўстойлівасць і прадуктыўнасць, каштоўныя для гаспадарчых мэт якасці. У 2011 - 2015 гг. завершаны даследаванні па шэрагу праектаў: ДНТП «Прыродныя рэсурсы і навакольнае асяроддзе», заданне «Распрацаваць і ўкараніць тэхналогію фітамеліярацыі сховішчаў абязводжаных ападкаў сцёкавых вод у мэтах мінімізацыі іх уплыву на навакольнае асяроддзе». Створаны тэхналогіі стварэння і ўтрымання ахоўных палос на дамбах і ў санітарнай зоне глеістых сажалак і пляцовак. Зарастанне саламяных мацюкоў у прыбярэжнай зоне Распрацавана тэхналогія паскоранага зарастання глеістых сажалак шляхам мульчавання паверхні інэртнымі матэрыяламі.
