Главная | Структура | Лабараторыя інтрадукцыі і селекцыі арнаментальных раслін

Лабараторыя інтрадукцыі і селекцыі арнаментальных раслін

Загадчык лабараторыі - кандыдат біялагічных навук Белавусава Наталля Леанідаўна.

Лабараторыя інтрадукцыі і селекцыі арнаментальных раслін – адна з вядучых лабараторый Цэнтральнага батанічнага саду. Менавіта яе вялікія і цікавыя калекцыі раслін ("кветкі") прыцягваюць у Сад шматлікіх наведвальнікаў. Звыш 4,5 тысяч відаў, форм і сартоў раслін калекцыйнага фонду лабараторыі складаюць амаль палову ўсяго генафонду раслін ЦБС НАН Беларусі. Калекцыі – вынік працы некалькіх пакаленняў батанікаў, аграномаў, лабарантаў, садоўнікаў.

Сёння ў лабараторыі працуюць 18 чалавек, з іх 2 вядучыя навуковыя супрацоўнікі, 6 навуковых супрацоўнікаў, 1 вядучы інжынер, 1 вядучы аграном, 3 аграномы, 2 лабаранты, 3 працоўныя. У складзе лабараторыі функцыянуе сектар гербарыя.

Асноўныя напрамкі навуковых і прыкладных даследаванняў

  • фарміраванне, захаванне і папаўненне калекцыйных фондаў дэкаратыўных травяністых раслін, ліян і кустоў;
  • інтрадукцыя новых відаў і гатункаў сусветнай і абарыгеннай флоры дэкаратыўных травяністых раслін, ліян і кустоў;
  • параўнальнае комплекснае вывучэнне адаптацыйнага патэнцыялу і вылучэнне таксонаў, перспектыўных для зялёнага будаўніцтва і аматарскага кветкаводства;
  • распрацоўка методык комплекснай ацэнкі вынікаў інтрадукцыі шматгадовых раслін сусветнай флоры ў Беларусі;
  • даследаванне асаблівасцяў насеннага і вегетатыўнага размнажэння, распрацоўка рэкамендацый па прамысловым вырошчванні пасадачнага матэрыялу перспектыўных культур;
  • раяніраванне лепшых інтрадуцыраваных відаў і гатункаў;
  • вывучэнне культурнай флоры рэспублікі, распрацоўка методыкі вывучэння культурнай флоры;
  • змест гербарыя, дакументаванне батанічных калекцый, стварэнне баз даных і фотатэкі культурнай флоры і калекцый;
  • вывядзенне айчынных гатункаў дэкаратыўных раслін (георгіны, эхінацея. лілеі, прымулы і інш.);
  • асветніцкая дзейнасць;
  • кансультатыўная дапамога школам і экалагічным цэнтрам рэспублікі;
  • распрацоўка рэкамендацый па ўзбагачэнні асартыменту і пашырэнні спектра выкарыстання дэкаратыўных раслін;
  • укараненне новых таксонаў у практыку зялёнага будаўніцтва рэспублікі.

Найважнейшыя вынікі навуковых даследаванняў

  • Сфарміраваны калекцыйны фонд, які налічвае 4532 найменні раслін, атрымаў статус навуковага аб'екта, які складае нацыянальны здабытак Рэспублікі Беларусь. Каля 20% раслін з'яўляюцца рарытэтнымі. У калекцыях захоўваюцца і даследуюцца каля 80 відаў, занесеных у Чырвоныя кнігі Беларусі, Расіі, Украіны, Польшчы, Грузіі.
  • Распрацавана методыка і дадзена параўнальная комплексная ацэнка вынікаў адаптацыі і перспектыў выкарыстання 400 відаў сусветнай флоры ва ўмовах Беларусі.
  • Даследаваны асаблівасці рэпрадуктыўнай сферы больш за 500 найменняў раслін.
  • Выведзены, пацверджаны аўтарскімі сведчаннямі і ўнесены ў дзяржаўны рэестр 32 гатункі дэкаратыўных раслін (георгіны, лілеі, нарцысы, прымулы, ваўжанка, эхінацея, цюльпаны, гербера). У міжнародны рэестр унесены 5 сартоў бэзу, выведзеных у лабараторыі к.б.н. В.Ф.Бібікавай.
  • Упершыню ў Еўропе даследаваны склад культурнай флоры дэкаратыўных травяністых раслін рэгіёну і выдадзена манаграфія.
  • На міжнародных выставах кветак («Флора Оламаўц» , Штутгарт, Масква) атрыманы 4 дыпломы і адзін сярэбраны медаль.
  • На ВДНГ СССР, у павільёне «Кветкаводства і азеляненне» лабараторыя экспанавала 215 лепшых відаў і сартоў у 8 экспазіцыях. За высокую якасць раслін супрацоўнікі лабараторыі былі ўзнагароджаны 4 сярэбранымі і 6 бронзавымі медалямі ВДНГ.
  • Распрацаваны і ўкаранёны ў практыку «Асартымент перспектыўных для зялёнага будаўніцтва відаў і гатункаў», «Асартымент вясеннеквітнеючых раслін для азелянення, для ценявых участкаў».
  • У практыку зялёнага будаўніцтва Рэспублікі Беларусь укаранёны больш за 300 відаў і сартоў.

Лабараторыя прыняла ўдзел у падрыхтоўцы і публікацыі найбуйнейшага каталога кветкава-дэкаратыўных раслін батанічных садоў краін СНД і Балтыі, які ўключае інфармацыю аб 5625 відах і 11378 гатунках 52 батанічных садоў (1997).

Лабараторыя інтрадукцыі і селекцыі арнаментальных раслін многія гады з'яўляецца цэнтрам, які аб'ядноўвае батанікаў - інтрадуктараў рэспублікі, а таксама кветкаводаў-аматараў. Лабараторыя - куратар клуба кветкаводаў-аматараў «Першацвет» (г. Мінск).

Калекцыі лабараторыі служаць не толькі ўпрыгожваннем Саду, але і базай для правядзення практычных заняткаў студэнтаў профільных ВНУ і СУНУ, матачнікамі для размнажэння лепшых відаў і сартоў у сістэме гадавальнікаў МЖКГ РБ.

Міжнароднае супрацоўніцтва

Лабараторыя абменьваецца насенным матэрыялам са 174 батанічнымі ўстановамі 87 краін. Падтрымлівае цесныя кантакты з калегамі з Галоўнага батанічнага сада ім. Н.В. Цыцына Расійскай акадэміі навук (г. Масква), Батанічнага інстытута ім. В.Л. Камарова Расійскай акадэміі навук (г. Санкт-Пецярбург), Цэнтральным батанічным садам Нацыянальнай акадэміі навук Украіны ім. М.М. Грышко, Батанічным садам ім. А.У. Фаміна Кіеўскага ўніверсітэта (г. Кіеў), Нікіцкім батанічным садам (г. Ялта), Батанічным садам Віленскага ўніверсітэта, Тбіліскім батанічным садам Акадэміі навук Грузіі і многімі іншымі.

Патэнтна-ліцэнзійная дзейнасць

Спіс аўтарскіх пасведчанняў на гатункі:

  1. А/с на гатунак прымулы звычайнай «Спатканне» № 0002416 (Луніна Н.М., Белавусава Н.Л.)
  2. А/с на гатунак цюльпана «Песняры» № 0002412 (Кудраўцава В.М., Белавусава Н.Л.)
  3. А/с на гатунак цюльпана «Успамiны» № 0002413 (Кудраўцава В.М., Белавусава Н.Л.)
  4. А/с на гатунак прымулы «Таямніца» (Луніна Н.М., Белавусава Н.Л.)

Спіс патэнтаў на вынаходніцтвы:

  1. Пасведчанне селекцыянера № 0001461 выдадзена Завадскай Л. В. на гатунак нарцыса Светлячок па заяўцы № 2000047 з датай прыярытэту 12.10.1999 г.
  2. Пасведчанне селекцыянера № 0001757 выдадзена Завадскай Л. В. на гатунак нарцыса Загадка па заяўцы № 2000045 з датай прыярытэту 11.10.1999 г.
  3. Пасведчанне селекцыянера № 0001250 выдадзена Завадскай Л. В. на гатунак нарцыса Еўдакія па заяўцы № 2000046 з датай прыярытэту 12.10.1999 г.
  4. Пасведчанне селекцыянера № 0001460 выдадзена Завадскай Л. В. на гатунак лілеі Знiчка па заяўцы № 2002138 з датай прыярытэту 11.04.2002 г.
  5. Пасведчанне селекцыянера № 0001253 выдадзена Завадскай Л. В. на гатунак лілеі Пяшчота па заяўцы № 2002137 з датай прыярытэту 11.04.2002 г.
  6. Пасведчанне селекцыянера № 0002410 выдадзена Завадскай Л. В. на гатунак лілеі Зоренька па заяўцы № 2005015 з датай прыярытэту 22.09.2004 г.
  7. Пасведчанне селекцыянера № 0002407 выдадзена Завадскай Л. В. на гатунак лілеі Віктары па заяўцы № 2002121 з датай прыярытэту 28.03.2003 г.
  8. Сведчанне селекцыянера № 0002408 выдадзена Завадскай Л. В. на гатунак лілеі Кветачка Аленькая па заяўцы № 2005016 з датай прыярытэту 22.09.2004 г.